Доколку науката неумоливо би го оттргнала човекот од Бога, во светот не остане ниту еден религиозен научник. И ако таа иста наука не би го притискала човекот кон стравот од Бога и кон Неговиот највисок ум, во светов не би имало ниту еден сериозен научник којшто не би се молел и не би бил солзел над Евангелието.
Наместо тоа, како во историјата, така и во временска фаза, гледаме две големи групи – мислители и научници. Едната група се состои од оние коишто во храната на ученоста ја додаваат солта на верата, а втората група, пак, од оние коишто вкусуваат од слатките јадења. Тоа се оние на коишто Бог не им е вклучен ниту во сопствениот дом – како Помошник, ниту во науката – во вид на лицетеза (види, дијалог помеѓу Лаплас и Наполеон).
Воопшто не е важно во која од овие две групи преовладува броеви на сооднос. Во една таква околност, неколку гласови или помалку нема да го промените нешто повеќе, дотолку повеќе што двете групи содржат значителен број. Главниот збор, пак, се состои во тоа што науката нема да донесе до верата и во верата нема да внесе. Науката може да помогне и да се придружи на едната страна, во другата страна, но суштината не се состои во тоа. Во човекот има нешто друго, поразлично од умот што прави анализа, каде што, впрочем, се зачнува и зрее самата вера.
Блез Паскал зборувал за тоа дека во срцето престојува поинаква логика, повеќе од логиката на ум. Паскал, и самиот необична појава, зборувал за тоа дека Бог му приоѓа на човекот, не како Бог на философите и учените, но како Бог на Аврам, Исак и Јаков.
како Паскал се скапоцени. Тие луѓе се потребни макар и за тоа да му го свиткаат мечот од картон на спортистот-атеист, кога тој го направил неверието со банкарскиот состав на фразата: „науката докажа“.
Каква наука? Што покажа таа? Еве, на Паскал не му докажа. И не само што не му е докажано, туку Паскал со помош на математичка веројатност ја потврдил потврдата за верата во Христа. Во тој случај, да се верува во Христа е разумно и неопходно, а да не се верува во Hero – безумно и опасно. Расудете сами.
Да признаиме, човекот од вера направил грешка. Што загубил тој човек? Ништо. Тој живее исто како и луѓе, јадел, пиел, работи, одморал. Тој само се обидувал да го исполни моралното, поради што, сосема логично, бил почитуван од страната на неговото опкружување. Тогаш тој си умрел – и тоа е се. Тоа е во случај доколку тој човек направил грешка. Тој ќе распадне на праелементите од коишто биле објавени, или како што имал да каже О. Хајам: „Овие грстови песок под нозете наши биле од светлина што ги пленеле очите ни“.
Но, што пак, ако тој човек, сепак, е во и не направил грешка? Во тој случај, тој го очекува слава, Царството небесно, заедничарење со ангелите, познанство со најдобрите луѓе на светот, лицегледање на Христа, ликување, мир на душата.
А сега да погледнеме кон нерелигиозниот човек. Со што се извонредно минувајќи го тоа е вашиот светоглед? Тој не се измачувал со пости и посети на долготрајните богослужби. Гревовите направени од плотата ги сметал како закон на природата. Тој не сака да се смири пред Бога, и тоа не му било доволно, тој сакал да го возгордее со славното име на човекот. Но, затоа, морал да се пред своите претплатени и пред смирување на животот. Величествени дела, секако, не правел, а си поживеал сходно своите задоволства. Во име на вистината, и тоа се покажало непостојано. Болестите и поодминатата возраст, расчекорот помеѓу копнежот и реалноста, семејните конфликти го отруле делот од потенцијалната среќа. Но, при сиот свој атеизам, човекот останувал тврд. И ете ти сега, тој умрел за да исчезне. Колку ли ќе се изненади кога сето тоа ќе се случи ќе му се измолкне, а боите на светот ќе станат уште поблескотни! Со што ли би победил? Со ништо. Тој не само што не победил во споредба со човекот со вера, но дури и во споредба со домашното милениче, тој не што не победил, туку сосема е можно и да изгуби само. А еве и зошто, да се губат (во случај да не е во право) Поразот ќе биде толку голем што ќе дојде да залекаш од очај и ќе застружиш со заби. А така е и речено: таму ќе биде плач и крцкање со заби.
И така, од две варијанти „да се верува – да не се верува“, подобро е да се верува. Ништо нема да изгубиш, но затоа може да биде спектакуларно. Сосема е сеедно што се обложува на рулет со милионски број подарени жетони. Ова го говори наједноставната математичка пресметка.
И промена на тоа. Атеистот не победува станува храна на црвите и распадот. Но, кога губи, тогаш колосално губи.
Заклучок: Науката нема да го докаже тоа на Бога на мускулите. Напротив, приврзаниците на безбожноста не се откриваат со елементарните закони на правилното размислување. Потоа, нека не се повикуваат повеќе на науката. Во тој случај би зборувале: „Не верувам за срцето човечко е бездушно“, или „суета проголтува“, или „се плашам кон Бога погледот да го подигнам“. Тоа би било чесно, и тоа би значело, чекор поблиску до идното покајание и исповед. А што се однесува до „науката докажа…“ Попрво, би било да се засрамат. Во Аристотеловата логика не се допуштаат противречности. Со неа, не ставајте онаму каде што има чудо. На пример, во областа на Евангелието. Таму Девица раѓа Син и останува Девица. Таму Бог се воплотува, мртвите воскреснуваат, петата леба нахрануваат луѓе. Очигледно, некој друг свет влегол во – овој свет, и законите на другиот свет „притискаат“, меко одвојувањето ја неизменливоста на животот на којашто сме навикнале. Си имаат такви луѓе, си живеат, и нивните животи како паралелни не се пресекуваат. Бог на небото, ние на земјата, Евклид е право: правите линии не се пресекуваат. Одненадеж, при свртување на следниот лист, започнува геометријата на Лобачевски. Hе дека паралелните линии се пресекле – Бог се симнал на земјата. Двата света неразделно се соединиле, но и не се слеале. И вообичаените закони на светот започнуваат да отстапуваат, покажувајќи дека „Царот Којшто не е од овој свет“ е тука некаде, во близина.
има ли таква наука, којашто смело би ги произнесла своите мисли на спроти видливиот свет?
има. Тоа е математика. Таа е царица на науките. Во еден час и засекогаш се сите умни не што нема да ги видат. Никој од нас не ја видел ниту ќе ја види нулата. „Ништото“ е незамисливо и доловливо. Математиката оперира со нулата со неподнослива леснотија, како домаќинката со игла и конец.
Претстои да се спомне нешто и за бесконечност, за тоа како започнува чудата. Секој математичар на своите палци ќе докаже дека во бесконечноста деловите од множеството се еднакви делови на целната, дека бесконечните права е кружна со неконечен радиус. Дури и јас би можел да го докажам. И, значи, во науката не претстои да внесеме еден од атрибутите на Бога – бесконечноста, ние претходно сме во состојба да поведеме разговор на јазикот на науката, многу близок до јазикот на верата. Веќе се бришат насмевките од лицата на скептиците, кога се преведува разговор за тоа дека Бог има една природа и три Личности. Да, господа. Аристотел останал зад врата, а ние влегуваме во светилиштето на мисловното созерцание, каде што никој не се воодушевува ниту на Богочовештвото, ниту на вечната девственост, ниту на единството на Троица. Поточно, се воодушевува, но не се одрекува, туку чува.
И така, пречи ли науката за да се верува? Можно ли е да се убие со кујнски нож? Можно ли е со микроскоп да се кршат ореви? Сето тоа е можно при фактор на живот кој не се насочил во тој правец. Разумот, како дигитрон послушно ќе ги има, броевите како во безгрешните така и во измамничките шеми. Важно е разумот да биде управуван од срцето, коешто (според Паскал) има своја сопствена логика. И најважно е тоа срце да се моли. Тогаш нема да има страв од ништо. Поточно, ќе има нешто, секогаш ќе има. Но, основите за страв (да се изразиме математички) ќе тежнеат кон нула.